Làng Lệ Sơn - Tuyên Hóa Quảng Bình

Làng Lệ Sơn thuộc xã Văn Hoá, nằm phía Đông Nam huyện Tuyên Hoá, một bên là dòng sông Gianh, phía Đông có lèn Bạch Mã như bức bình phong che chắn, phía Tây có động Chân Linh thờ tiên nữ.

Làng Lệ sơn là một làng cổ, được hình thành từ năm 1471 dưới thời vua Lê Thánh Tông. Theo gia phả của làng, năm 1471, vị quốc tử giám Lê Văn Hành, quê ở Ninh Bình, theo bước đường chinh phạt đi ngược sông Linh Giang đến xứ Cồn Vang (tên cũ của Lệ Sơn) thấy nơi đây sơn thuỷ hữu tình, đất đai phì nhiêu có thể lập nghiệp lâu đời. Do đó khi về quê, ông đã hưởng ứng chiếu khuyến nông, mở mang đất đai xuống phía Nam, đã lập sổ xin được cùng các môn đệ vào Cồn Vang lập nghiệp và được nhà vua phê chuẩn.

Đầu thế kỷ XVI, Lệ Sơn được chia thành 2 làng: Lệ Sơn Thượng, Lệ Sơn Hạ thuộc châu Bố Chính. Vào thế kỷ XVIII gọi là làng Lệ Sơn Thượng và làngLệ Sơn Hạ thuộc tổng Thuận Lễ, huyện Minh Chính, phủ Quảng Trạch. Đầu thế kỷ XIX lại hợp nhất thành làng Lệ Sơn, tổng Thuận Lễ, phủ Quảng Trạch. Sau năm 1954, Lệ Sơn thuộc huyện Tuyên Hoá, rồi thuộc huyện Quảng Ninh một thời gian ngắn và trở lại thuộc huyện Tuyên Hoá.

Làng Lệ Sơn có phong cảnh hữu tình, có truyền thống hiếu học, có nhiều người tài cao, học rộng, đỗ đạt làm quan trong triều.

Lệ Sơn là một làng văn vật, là một trong “Bát Danh hương” của tỉnh Quảng Bình, thuận lợi cho phát triển du lịch cộng đồng, nghiên cứu về văn hoá của một làng quê văn vật hay thưởng ngoạn cảnh trí thiên nhiên thơ mộng của núi rừng, sông nước