Bến vườn dừa Bình Trị Thiên - Di tích lịch sử

Bến vườn dừa Bình Trị Thiên - Di tích lịch sử

Hình ảnh cây dừa luôn thấp thoáng trên khắp mọi miền đất nước Việt Nam, đặc biệt là ở những thành phố biển xinh đẹp. Tuy nhiên, chẳng nơi đâu có những cây dừa với thân cây chằng chịt những vết “sẹo” ngang dọc, lớn nhỏ như vườn dừa Bình Trị Thiên. Mỗi dấu vết ấy là mỗi nỗi đau mà người dân xứ Quảng phải gánh chịu trong những ngày tháng đổ lửa năm xưa, cũng là mỗi linh hồn của những anh hùng chiến đấu vì quê hương và là mỗi thành tựu phục hồi và phát triển của vùng đất này.

1. Năm tháng phủ bóng vườn dừa Bình Trị Thiên

Vườn dừa Bình Trị Thiên nghiêng bóng xuống dòng sông Nhật Lệ tưởng chỉ mới một thoáng nhưng thực đã gắn trọn với cuộc đời của những đứa trẻ sinh ra vào thời kỳ chống Pháp. 

Những năm đầu sau hiệp định Giơnevơ, không khí hân hoan của những người vừa bước ra khỏi một cuộc chiến vệ quốc, bỏ lại sau lưng những đau thương của ngày tháng xa cách như một dòng nước ngầm mạnh mẽ, cuộn chảy từ lòng người này đến tim người khác. Để rồi chỉ từ một cuộc phát động trông Thanh niên trồng vườn dừa Bình Trị Thiên của Ủy ban Hành chính Thị Xã mà trăm người đồng lòng như một, không khí háo hức như mỗi độ thu hoạch. Lúc bấy giờ nào có phân già trẻ gái trai, thanh niên, bộ đôi, công chức với người dân bởi những lời nói của họ mang màu sắc của niềm tin, trên gương mặt họ đổ những giọt mồ hôi tình nguyện và trong ánh mắt của họ ánh lên niềm hy vọng vào tương lai tươi đẹp, đổi mới của quê hương. Chẳng mấy chốc tả ngạn sông Nhật Lệ từ chợ Đồng Hới đến cầu Dài đã phủ xanh bởi hai hàng dừa con tươi xanh của hòa bình.

Thế nhưng cũng chính bờ sông phủ đầy dừa ấy cũng là nơi những cho người dân thấy dấu hiệu của một cuộc chiến mới – cuộc chiến chống Đế Quốc Mỹ. Những nơi sinh hoạt, hò hẹn, vui đùa dưới gốc dừa nay toàn là những dãy dài các ụ súng phòng không. Cuộc chiến mới ác liệt hơn cả cuộc chiến cũ, ác liệt đến nỗi dòng sông Nhật Lệ cũng muốn ngừng dòng chảy, lặng yên tưởng niệm gần 100 sinh mệnh vô tội đã bị vùi lấp cùng khu dân cư thị xã Đồng Hới ngày 4/4/1965. Dưới những trận mưa bom từ những con chim sắt máu lạnh của Mỹ, quê hương Đồng Hới tưởng như mất hết, cầu đường, nhà cửa, bến chợ,…vậy mà kiến cường thay 14 cây dừa ngoan cường nhất trong số hàng trăm cây được trồng năm ấy vẫn sừng sững, tiếp nối anh em che bóng cho những chiến sĩ và sinh sôi đến tận hôm nay, trở thành vườn dừa Bình Trị Thiên.

2. Vườn dừa Bình Trị Thiên với những ý nghĩa bất diệt

Biểu tượng của sự đoàn kết

Những ngày của năm 1955 – 1957, trong số trăm cánh tay nối dài hàng dừa bên sông Nhật Lệ có không ít những người con từ Quảng Trị, Thừa Thiên đi tập kết, họ cùng nhau, nhiệt huyết và bền bỉ vượt ngàn cây số để chở cát, san cát, tạo bờ vững chắc để đào trăm hố, dựng lên trăm cây dừa. Ấy vậy nên công trình này thuở đầu mang tên “vườn dừa Trị Thiên” để ghi dấu những năm tháng nhân dân Đồng Hới, Quảng Bình bảo bọc, kề cận và hào phóng chào đón những người anh em từ mặt trận Trị – Thiên di dân đến đây. Sau nơi đây lại đổi thành “vườn dừa kết nghĩa Bình Trị Thiên” ghi dấu sự kiện kết nghĩa anh em của ba tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên trong đợt hướng ứng phong trào kết nghĩa Bắc – Nam năm Sáu Mươi. Đến nay, cái tên vườn dừa Bình Trị Thiên vẫn giữ nguyên vẹn ý nghĩa thiêng liêng này.