Đèo Ngang – Hoành Sơn Quan
Từ Hà Tĩnh đi về phía Nam, lên giữa đỉnh Đèo Ngang, du khách sẽ đến với khu danh thắng Đèo Ngang - Hòn La. Đây là khu du lịch phía Bắc tỉnh Quảng Bình, nổi tiếng với những bãi biển sạch, đẹp trong vịnh nước sâu Hòn La và nhiều di tích thắng cảnh.
Đèo Ngang nằm trên dãy Hoành Sơn, một mạch núi của dãy Trường Sơn chạy ngang ra biển, cắt ngang con đường thiên lý từ Bắc vào Nam. Đèo Ngang là ranh giới giữa hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình, một thời là biên giới của hai nước Việt – Chăm. Trong thời kỳ chống Mỹ, cứu nước, Đèo Ngang là trọng điểm đánh phá ác liệt, là nơi chứng kiến bao cuộc chiến đấu anh dũng, kiên cường của các lực lượng thanh niên xung phong, lực lượng vận tải, bộ đội công binh đã ngày đêm bám trụ để giữ gìn mạch máu giao thông thông suốt.
Trên đỉnh Đèo Ngang có Hoành Sơn Quan được xây dựng dưới thời Minh Mạng thứ 14 (1833). Hoành Sơn Quan được xây bằng đá dài 11 trượng 8 thước; cao 10 thước, khoảng giữa là cửa quan, phía tả và hữu đắp tường dài 75 trượng, cao 4 thước về mặt tả, mặt hữu và mặt sau bức tường dài 12 trượng 2 thước. Hiện nay trên đỉnh Đèo Ngang chỉ còn cổng chính của Hoành Sơn với chiều cao của cổng 6,3 m, chiều rộng (Đông - Tây) 6,15 m, chiều dày của cổng là 5,6 m. Phía trên vòm cửa phía Bắc có 3 chữ "Hoành Sơn Quan".
Từ đỉnh Đèo Ngang, du khách có thể nhìn thấy vịnh Hòn La, một vịnh nước sâu không chỉ thuận lợi cho xây dựng cảng biển lớn, mà còn là địa điểm lý tưởng cho phát triển du lịch biển – du lịch sinh thái biển, với những bãi biển trải dài xanh, sạch, đẹp. Vịnh Hòn La được hình thành từ nhiều đảo nhỏ, trong đó có đảo Chim là thiên đường cư ngụ của hàng vạn con chim và cũng là địa chỉ Đỏ trong hệ thống đường Hồ Chí Minh trên biển.
Trong những năm chống Mỹ, vịnh Hòn La có vị trí chiến lược hết sức quan trọng, là nơi neo đậu của các loại tàu thuyền để vận chuyển hàng hoá. Trong năm 1972, tại vịnh Hòn La đã diễn ra cuộc đọ sức quyết liệt giữa các lực lượng quân và dân Quảng Bình với máy bay, tàu chiến Mỹ để vận chuyển hơn hai mươi ngàn tấn gạo từ tàu Hồng Kỳ, Trung Quốc vào ven biển Quảng Bình để chi viện cho chiến trường miền Nam, chiến dịch mang mật danh là KHR1.
Dưới chân Đèo Ngang có con suối mềm mại chảy qua, thấp thoáng trong bóng cây là đền thờ Công chúa Liễu Hạnh, được xây dựng vào đầu thế kỷ XVIII, là ngôi đền thờ Mẫu Liễu Hạnh (tức là Vân Hương Thánh Mẫu), đây là một di tích mang đậm tín ngưỡng nguyên sơ, thuần khiết của người Việt.
Cách Đèo Ngang 10 km về phía Nam, làng biển Cảnh Dương là một trong những làng biển sầm uất, thịnh vượng và có bề dày truyền thống văn hoá lịch sử của Quảng Bình. Trong hai cuộc kháng chiến, Cảnh Dương rào làng chiến đấu, là pháo đài vững chắc chống quân thù. Hoạt động văn hoá, văn nghệ dân gian ở Cảnh Dương có nhiều hình, nhiều vẻ, giàu sắc thái địa phương. Cảnh Dương xứng đáng là một trong những làng văn vật (Sơn - Hà - Cảnh - Thổ, Văn – Võ – Cổ - Kim) của châu Bố Chính xưa và Quảng Bình nay.
